vrijdag 29 juni 2007

Eindexamen Tentoonstelling Rietveld Academie


"Hier was het"

AMSTERDAM - Tot en met zondag loopt de Eindexamen Tentoonstelling 2007 van de Gerrit Rietveld Academie. Afgelopen woensdag was de opening. Tamara Vuurmans (39), een oude jeugd-, buurt- en schoolvriendin is er afgestudeerd. Tamara kwam ik ruim een maandje geleden per toeval tegen, toen ik op het punt stond over te steken op een druk kruispunt. Met een gigantische buik – waar je u tegen zegt – kwam ze aangefietst! Bij veel mensen die ik alweer naar mijn onderbewustzijn heb verdrongen, moet ik altijd even – en vaak tevergeefs – graven naar hun naam, maar dit keer was het meteen: “Tamara!” – wat morgen in het Surinaams betekent. “Hé Iwan!”


De Rietveld Academie - doorgaans het toneel van jong aanstormend talent

Nou, ik had tijdens mijn half jaar van terugkeer al veel meegemaakt qua typische Amsterdamse taferelen: zoals moeders die al fietsende mobiel telefoneren, met koters in zitjes, zowel voorop als achterop. Maar een fietsende hoogzwangere vrouw tijdens het spitsuur, bij wie het vruchtwater elk moment bij het minste of geringste kon doorbreken, sloeg werkelijk alles! Hoe kwetsbaar… Ik mag Tamara dan wel tien jaar niet meer hebben gezien, maar hiermee zei ze alles: iemand die volop, onbevreesd en vastberaden in het leven staat. Dus ik hield maar wijselijk mijn mond over risico’s. Ik dacht: Brave, gewoon bek houden, geen geesten met je mond uit de fles laten die we niet kunnen bezweren.


Tamara krijgt kadootjes en bloemen. Links is ma Vuurmans

‘Het kan elk moment gebeuren”, zei Tamara, die zowat midden op het kruispunt bleef staan over haar toen nog aanstondse bevalling. “Dus kom volgende week maar langs op kraambezoek”, zei ze stellig. Maar toen ik een paar weken later met mijn gezin op bezoek ging, was Tamara nog altijd niet bevallen. Hun ongeboren Johanna nam haar tijd, net als mijn eerste dochter Sunshine die drie weken ‘over tijd’ was en het op vaderdag wel welletjes vond.


En hier is Pa vuurmans die onlangs een klein ongeukje heeft gehad

Het is overigens Tamara’s tweede academische graad. Ze was al doctorandus in de hydrogeologie. “Water!”, zoals ze dat plastisch toelicht. Prins Willem-Alexander?! “Ja”, beaamt zij. Tamara is producent van documentaires bij het bedrijf Viewpoint. Waarom nog op oudere leeftijd af willen studeren aan een kunstacademie? “Zowat ieder jaar had ik de gedachte dat ik een kunstopleiding moest doen. Maar ik liet het steeds daarbij. Ondertussen schreef ik wel veel. En toen het Rietveld in 2004 startte met de nieuwe opleiding ‘Schrijven’ besloot ik eigenlijk voor de grap toelatingsexamen te doen.”


Tamara's werk "HIER WAS HET" in de categorie 'Tekst & Beeld' wordt bewonderd. Een belangrijk gereedschap was Photoshop. Hoewel verschillende foto's in een mozaïek aan elkaar gesmeed zijn, is toch sprake van één coherent beeld

Tamara schilderde ook al veel in het atelier dat ze met haar vader – een gepensioneerde neuroloog – deelde. Zo’n twee keer per week tekenen en schilderen. Dus ze kon met een lekker gevulde portfolio op de toelatingscommissie afstappen. Toen haar werd gevraagd wie haar favoriete kunstenaar(s) was, gaf ze ‘per vergissing’ Morandi en Caravaggio op. “Nou dat is heel klassiek en realisme; dus eigenlijk alleen maar plaatjes”, licht Tamara toe. “Het heeft allemaal niets met conceptionele kunst te maken.”


Valentijn (met baard), ook inmiddels een oude jeugdvriend, bespreekt met Theo - Tamara's partner - de video van Tamara. Tja, conceptionele kunst roept altijd een hoop vragen op. Door op grillige wijze foto over foto te gooien en camerabewegingen over de plaatjes, ontstaat de illusie van een bewegende film. "Meestal moeten foto's bewijzen dat iets werkelijk is", vertelt Tamara. "Nu heb ik willen tonen dat de foto's werkelijk zijn." Tegen haar broer Tycho zei ik: "Die vage zus van je." Mede door Tamara's ingetogen voice-over ontstaat een dromerig effect. Haar eindexamenscriptie luidt ook: 'OVER VOICE-OVER', waarbij de documentaire 'FAHRENHEIT 9/11' van Michael Moore kritisch onder de loep wordt genomen. 'Met zijn montage en voice-over maakt Michael Moore gebruik van het laten dromen van zijn publiek', schrijft Tamara. Maar Moore schijnt tot het manipulatieve door te schieten, meent Tamara. "Daarmee snijdt hij in zijn eigen vingers."

Thuis en met haar ouders heeft ze er erg om gelachen. Tamara was ervan overtuigd dat ze niet toegelaten zou worden. Maar de beslissingsbrief die in de bus viel, opende met: ‘Hoera, je bent aangenomen! Wellicht dat tien jaar geleden Tamara’s ‘vergissing’ haar de kop zou hebben gekost maar was de toelatingscommissie eindelijk verheugd met een echt statement; en dat is binnen een bolwerk van conceptionalisme durven te zeggen dat je gewoon van lekkere recht-toe-recht-aan plaatjes houdt. Immers, conceptionele kunst is durf.


Dit is broer Tycho die de pionrozen voor Tamara hartelijk verwelkomt

Het leven kan zo wonderlijk lopen. Nu is Tamara ineens moeder – Johanna is inmiddels ter wereld – en is ze ‘gediplomeerd kunstenaar’. De voor hand liggende vraag is natuurlijk of ze twee keer heeft gebaard. “Ik heb nu een gezin en een diploma”, beaamt ze enigszins. Maar doordat Tamara vanwege de geboorte van Johanna veel aan huis gebonden is en daardoor nauwelijks aanwezig is tijdens de expo van haar eindexamenwerk, heeft ze het gevoel dat het maar om één baring gaat. Maar het mag natuurlijk niet de blijde blijdschap drukken. Tamara had eigenlijk op deze relatief oudere leeftijd er niet meer opgerekend dat ze nog moeder zou worden. “Ik dacht bij mezelf: als ik geen kinderen krijg dan is het ook goed; ik kan mijn leven ook op een andere goede manier invullen.” Maar gelukkig viel onlangs bij velen een geboortekaart binnen met de mededeling: Hoera, daar is Johanna!



Vanwege Johanna kon Tamara maar twee uurtjes blijven bij de opening. Dit is haar gezin. In het midden Mees, de eerste dochter van Theo. De oranje bloem gaf ze spontaan aan Amsterdams Venster. Raad eens wie in de kinderwagen ligt?!


De Ultieme Kleren van de Keizer

"FEVER" van Rachel Brenneke

AMSTERDAM - Het was even schrikken tijdens de openingsdag van de eindexamenexpo van de Rietveld Academie. Ik dacht: dat doe ik wel even. Maar ik zat niet lekker in mijn vel; alsof ik bang was pijnlijk met een stukje nostalgisch verleden te worden geconfronteerd. Vroeger leek het soms alsof al mijn vrienden op de Rietveld zaten. Dus van mijn voornemen Tamara lekker in het zonnetje te zetten, is er niet van gekomen. Als een stresskip die op slot zat, keerde ik onverrichter zake naar huis.

Wel was ik nog drie oude bekenden tegengekomen die nu professioneel aan de Rietveld verbonden zijn. Twee zijn parttime docent. De derde is Gijs Muller. Hem heb ik leren kennen toen hij een opgroeiende puber was. Gijs was namelijk een leeftijdgenoot en vriendje van Robert – destijds mijn jongste vriend met wie ik acht jaren scheelde. Als je je bedenkt dat ik Gijs eigenlijk al sinds die tijd niet meer heb gezien, is hij voor mij het meest confronterende met het feit dat we belegen kaas zijn geworden. Dat kleine, olijke helblonde Gijsje is nu ‘examencoördinator’ van de Rietveld!



Gijs in actie met zijn Blackberry

Misschien moest het allemaal even bezinken. De volgende dag voelde ik me beter en belde ik Gijs die mij een persoonlijke toer gaf langs de examenwerken; efficiënt voerde hij mij langs een aantal krenten in de pap. Ook maakten we een wandeling naar zijn kantoor. Wauw, ik voelde me als van oudsher insider in optima forma!
Gijs mag dan inmiddels een middertiger zijn, maar in hem huist nog altijd die jonge rebelse hond, die hij vroeger al was. Hij heeft weelderige wenkbrauwen die schreeuwen om gesnoeid te worden. Hij is officieel in dienst als ‘social engineer’ en verbonden aan het Bureau Rietveld. “Dus als bijvoorbeeld de KLM wil dat Rietveldstudenten relatiegeschenken maken, dan loopt dal allemaal via mij.” Hij was eerder docent, maar gaf daaraan de brui. “Op een dag stond ik tegenover die studenten en dacht: o, jullie zijn jonge kunstenaars en ik dus een oude lul. Dat wilde ik helemaal niet.”


ANNA HOETJES heeft een zeer gerekt begrip van 'beeldende kunst'. Twee levende koeien maken deel uit van haar werk. Ze wilde er "geen medium tussen" , legt ze uit. "Zo is het direct. Mensen worden er heel rustig en stil van", zegt ze over de sterke mestgeur die de ruimte vult. Ze wil de mensen eraan herinneren dat koeien "heel belangrijke productiedieren" zijn voor ons

Luisterend naar Gijs’ verleden, realiseer ik me dat ruim tien jaren een substantiële periode in een mensenleven is. Gijs maakte in 1999 zijn doorbraak als ‘jonge conceptuele’ kunstenaar en lanceerde hij de website Uwnieuwstevriend.nl, waar zo’n 10.000 ‘nieuwe’ vrienden elkaar aantroffen. “Dus vér voor Hyves”, benadrukt hij. “Ik was de spin in het web, want ik was de enige die mailde met die 10.000 personen; zij hadden geen rechtstreeks contact met elkaar.”
Vanaf eind 2002 werd hij voor een half jaar gedetacheerd in de Bijlmermeer in het kader van BijlmAIR (Artist in Residence, een project van het Stedelijk Museum en Podium Zuidoost). “Ik had genoeg van de binnenstad en al die Alfa Romeo’s. Ik wilde weten met wie ik samen in het land woonde”, vertelt Gijs als we lekker in de zon zitten voor de hoofdingang van de Rietveld.


"PIECES" van Baldrick Buckle. Althans, de lege dozen waarin al die puzzelstukjes zaten

Aanvankelijk woonde Gijs in Gein, maar dat was niet het echte Bijlmer. Hij verkaste naar Florijn waar een echte ghettogang van zwarte jongeren voor zijn deur hing. Uiteraard werd die witte man uitgeprobeerd. Maar Gijs zijn degelijke hiphopkennis deed het ijs smelten. Alleen de gangleider zei nooit een woord tegen hem. “Dat was not done tegenover die andere leden”, vertelt Gijs. “Maar op een dag kwam ik hem alleen tegen en we liepen lijnrecht op elkaar af. Ik stak mijn hand uit en zei: ‘Ik ben Gijs’. Hij zei: ‘Ik ben Rowin’. Dat is mooi, er zit tenminste winnen in je naam, zei ik. ‘Maar zo voel ik me helemaal niet’, antwoordde hij. Ik kwam hem laatst tegen; hij was stratenveger.”


De puzzelstukjes van "PIECES" vullen een volledige ruimte. Eindelijk kan ik doen wat ik Oom Dagobert altijd als kind heb zien doen in zijn geldbad. Ik neem een puzzelbad. "Je zal maar je sleutetels erin verliezen", waarschuwt Gijs op tijd

Om te kunnen aantonen dat je in principe alles kan bereiken wat je wil, lanceerde Gijs het project ‘Opportunity I am’ in de vorm van een heuse Marathon in Zuidoost. Gijs: “Dus niks geen ‘Nike, just do it’. Ik heb een maand voor getraind. Ik wilde aantonen dat ik als rokende man een volledige marathon kon uitlopen.” Zijn achterliggende boodschap was: “Stoppen met mekkeren; iedereen heeft het moeilijk.”



Papa Adama uit Burkina Faso. Hij studeert sinds 2004 in Nederland. Zijn geboortedorp werd omringd door wilde dieren. Hij poseert tussen de "Bullousa-Lion van zijn dorp" en een gorilla. "Ik hou van dieren", licht hij toe. Als het om zijn schilderwerken gaat, is Alfons Freymuth voor hem een inspirerend voorbeeld


In 2003 sleepte Gijs de Charlotte Köhler Prijs in de wacht. Maar op een gegeven moment had hij genoeg van al dat conceptueel gelul; hij ‘ontsloeg zichzelf’ als kunstenaar. Hij heeft daadwerkelijk zijn advocaat de ontslagbrief met een krant van die dag in een kluis laten wegstoppen. “Mensen moesten realiseren dat het menens was”, zegt hij. “Maar ook mijn eigen ontslag zagen ze als mijn volgende conceptionele kunstwerk.” Wat moeten we verstaan onder ‘conceptionele kunst’? “Dan wordt het plan boven het medium gesteld; ik werk vanuit het plan.” Dus je verkoopt gebakken lucht? Gijs met ondeugende, lichtelijk betrapte ogen: “Dat gaat een beetje te ver, maar kunst is wel de ultieme kleren van de keizer.”

* * *


Jawel mensen; zelfs inlegzolen zijn verheven tot kunst. Zeg maar gebakken zweetvoetenlucht


"THE CIRCLE OF THE HORIZON" van David Jablonowski



Poppen. Ik heb verzuimd de naam van de kunstena(a)r(es) te noteren...



"ENTWERTETE SAMMLUNG" van Anami Schrijvers. Gijs omschrijft de morbide sfeer als de 'Abugraib'-gevangenis. Zelf legt Schrijvers uit: "Het verliezen van de bestaansgrond waarop je staat. Zoals bij poëzie waarin incoherentie en fragmentatie toch één geheel vormen."


Een voorstelling van tekst en audio van Chris Swoon. "Liebst du mich?" - "Ja, ich liebe mich."


Carline Huge. Honderden, misschien wel duizenden, kattebelletjes. Het effect is inderdaad 'LEUK'


T-shirts met handtekening van alle afgestudeerden van 2007

zondag 3 juni 2007

Spiegelend Concert


Music in the air

AMSTERDAM – De muziek hing zaterdagmiddag letterlijk in de zomerse Mokumse lucht. Niet alleen dankzij individuele straatmuzikanten. Waar de Spiegelstraat en de Keizerstraat elkaar kruizen voerde Spaanse muziek de boventoon vermengd met klanken uit Sergio Leone’s spaghetti-western Once Upon a Time in the West, opgevolgd door twee akkoorden van de Mexicaanse La cucharacha om uiteindelijk te versmelten in een Mexicaanse smartlap met woorden als ‘O che Maria’. Het derde Spiegelconcert is dan in volle gang. Boten en pleziervaarten vormen een deinend terras, waarbij iedereen voor zijn of haar eigen comfort heeft gezorgd. Het heeft veel weg van een middeleeuwse belegering. Het moet heerlijk zijn, je op het water te bevinden. Leden van de jetset etaleren hun richman’s kicks. Maar als je bedenkt dat zij onderdeel zijn van de ambiance, als drijvende krenten in de pap, is het net zo heerlijk genieten en aapjes kijken vanaf de wal. Amsterdam... When the sun shines, this city really bebops!

FOTO-ALBUM


De broodjes en banket waren niet aan te slepen


Zoals gezegd iedereen zorgde voor zijn of haar eigen comfort en genoot met volle teugen


Maar ook als je geen bootje had, was het volop genieten op de eretribune


En maar goed blijven kijken


Of wacht dacht je van een lekker biertje in de schaduw


Kijk, we worden gefotografeerd!


Is dit nou een cateringclubje of een datingclubje?


"Moet je mij hebben?" vroeg deze jongeman. Nee, zei ik ik naar waarheid, en wees naar al die benen. "Ik vind die vrouwenbenen mooier dan je gezicht." Uiteraard kon ik hem goed gebruiken voor het perspectief. Maar dat hoefde hij niet te weten


Sigaretje, wijntje en de benen gekuisd


Of gewoon lekker wijdbeens erbij liggen met bier en een worst in de buurt


En in dezelfde houding applaudiseren


Twee vriendinnen in een leunbootje


Ook dit ziet er goed uit!


Zoals ik al zei: het had iets van een middeleeuwse belegering


Amsterdam, crazy town! - even vastleggen voor thuis


Tussen de bladeren


Ook de jeugd raakte danig geïnspireerd


Al keert het vrouwelijk schoon je de rug toe, het blijft er zeer appetijtelijk uitzien


Zelfs de deftige dames, dan wel met zilverhaar of een hoed van stro, kwamen goed los





Zonder woorden


Deze jongens doen me denken aan "Friends"


Eveneens de Andrew Sisters gaven acte de presence met hun Boogie Woogie Bugle Boy"




Of was dit dan toch de beste plek?









Google